SORU 207: Yargılamanın yenilenmesi için gerekli şartlar nelerdir?
Yargılanmanın yenilenmesi kesinleşmiş hatalı kararları ortadan kaldırmaya yönelik
olağanüstü bir denetim muhakemesi yoludur. Adalet yararına Mahkemece verilmiş bir kararın
hukuksal kesinliğinin ortadan kaldırılmasını sağlamak amacına yönelik önemli bir yargı
yoludur. Bununla birlikte uyuşmazlığın yargılanmış olmasının kesinlik ve değerlik otoritesi
olması gerektiğinden hareketle yasa koyucu CMK.’nın 311 v.d maddelerinde düzenlediği
yargılanmanın yenilenmesi kavramı çerçevesinde basit aykırılıkların değil önemli
aykırılıkların söz konusu olması durumunda bu müessesenin işletilebileceğini kabul etmiştir.
CMK.’nın 319/1. Maddesinde yargılanmanın yenilenmesi istemi kanunda belirlenen
şekilde yapılmamış veya yargılanmanın yenilenmesini gerektirecek yasal hiçbir neden
gösterilmemiş veya bunu doğrulayacak deliller açıklanmamış ise; sistemin kabule gerek
görülmeyerek red edileceği düzenlenmiştir.
Somut uygulamalarda Hükümlünün yargılanmanın iadesi nedeni olarak gösterilen hususların tamamı
Yargıtay incelenmesi öncesinde dosyada dile getirilmiş hususları içeriyorsa ayrıca iadenin
muhakemesi sebebi olmadıklarından ve yargılanmasının yenilenmesini gerektirecek neden ve
delil bulunmayışı karşısında; hükümlünün yargılanmanın yenilenmesi talebinin kabule değer
görülmeyerek reddine karar verilmektedir.
Hükümlü lehine yargılamanın yenilenmesi nedenleri
Madde 311 – (1) Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış bir dava, aşağıda yazılı hâllerde hükümlü lehine olarak yargılamanın yenilenmesi yoluyla tekrar görülür:
a) Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.
b) Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa.
c) Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise.
d) Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise.
e) Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.
f) Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması. Bu hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir.
(2) Birinci fıkranın (f) bendi hükümleri, 4.2.2003 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararları ile, 4.2.2003 tarihinden sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvurular üzerine verilecek kararlar hakkında uygulanır.
Yazar Hakkında
