10.01.2024 tarihli ve 32425 sayılı Resmî Gazete ’de Anayasa Mahkemesinin 11/10/2023 tarihli 2020/76 Esas ve 2023/172 Karar sayılı kararı yayınlanmıştır.İlgili kararda 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Kanunu’nun bazı hükümlerinde değişiklik yapılmıştır.
Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan değerlendirmede, internet ortamında yapılan yayınların içeriğinin yayından çıkarılabilmesine ve/veya bu yayınlara erişimin engellenmesine imkân tanımak suretiyle ifade özgürlüğünü ve internet haberciliği kapsamında da basın özgürlüğünü sınırladığına kanaat getirilmiştir. Bu sebeple de AYM ilgili hükümlerin Anayasa’ya aykırı olduğuna karar vererek iptal etmiştir.
Yapılan Değişiklikler
İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.8/4 )
Madde 8-İçeriği birinci fıkrada belirtilen suçları oluşturan yayınlara ilişkin olarak içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı re’sen Başkan tarafından verilir.
- 5651 sayılı Kanun m.8/4 hükmünün 1. cümlesinde yer alan “erişimin engellenmesi” ibaresinin içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi şeklinde değiştirilmesi Anayasaya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
- İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.8/11 )
Madde 8-(11) İdarî tedbir olarak verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmemesi halinde, Başkan tarafından ilgili içerik, yer ve erişim sağlayıcısına, onbin Yeni Türk Lirasından yüzbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezasının verildiği andan itibaren yirmidört saat içinde erişim sağlayıcı tarafından kararın yerine getirilmemesi halinde (…)19 Kurum tarafından yetkilendirmenin iptaline karar verilebilir.
- 5651 sayılı Kanun m.8/11 hükmünde yer alan “erişim sağlayıcının” ibaresinin “ içerik, yer ve erişim sağlayıcısı “ ibaresi şeklinde değiştirilmesi Anayasaya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
- İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.9/1)
Madde 9-(1) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesini de isteyebilir.
(3) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hâkim bu maddede belirtilen kapsamda içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verebilir.
- 5651 sayılı Kanunun 6158 sayılı Kanun ile değişen 9. maddesinin 1 ve 3. fıkrası Anayasa aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
- İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.9/5 )
Madde 9- (5) Hâkimin bu madde kapsamında verdiği içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararları doğrudan Birliğe gönderilir.
- 5651 sayılı Kanun m.9/5 hükümünün “erişimin engellenmesi” ibaresinin “ içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi” şeklinde değiştirilmesinin Anayasa aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
- İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.9/8 )
Madde 9-(8) Birlik tarafından ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç dört saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir.
- 5651 sayılı Kanun’un m.9/8 hükmü Anayasa’ya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
- İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.9/9 )
Madde 9-(9) Bu madde kapsamında hâkimin verdiği içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlaline ilişkin yayının başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda ilgili kişi tarafından Birliğe müracaat edilmesi hâlinde mevcut karar bu adresler için de uygulanır. Müracaatın Birlik tarafından kabulüne karşı itiraz, kararı veren hâkimliğe yapılır. İnternet sitesindeki yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesi kararlarında bu fıkra hükmü uygulanmaz.
- 5651 sayılı Kanun m.9/9 hükümünün “erişimin engellenmesi” ibaresinin “ içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi” şeklinde değiştirilmesi Anayasa’ya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
- İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.9/10 )
Madde 9-(10) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hâkim tarafından, başvuranın adının bu madde kapsamındaki karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilir. Kararda, Birlik tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı gösterilir.
- 5651 sayılı Kanun’un m.9/10 hükmü Anayasa’ya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
- İlgili hüküm (5651 sayılı Kanun m.9/11 )
Madde 9-(11) Sulh ceza hâkiminin kararını bu maddede belirtilen şartlara uygun olarak ve süresinde yerine getirmeyen içerik, yer ve erişim sağlayıcıların sorumluları, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
- 5651 sayılı Kanunun m.9/11 fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “sorumlu kişi” ibaresinin “içerik, yer ve erişim sağlayıcıların” sorumluları ibaresi ile değiştirilmesi Anayasa’ya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
5651 sayılı Kanun 9. maddesi ilgili değişiklikler ile uygulama kabiliyetinin kalmaması nedeniyle 6216 sayılı Kanun 66/3 uyarınca kalan hükümlerinin de iptaline karar verilmiştir . Bunun sonucunda 5651 sayılı Kanunun 9. maddesi tamamen iptal edilmiştir.
İlgili değişikliklerin kanun boşluğu yaşanmaması adına Kararın Resmi Gazete yayımlanmasından 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir.
Sonuç olarak;
- 8’nci maddesinin 4. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan: “içeriğin çıkarılması ve/veya” ibaresi ve 11. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “erişimin engellenmesi” ibaresinin “ ..ilgili içerik, yer ve erişim sağlayıcısına,..” şeklindeki değiştirilmesi iptal edilmiştir
- 9’uncu maddesinin ise tamamının iptaline karar verilmiştir
- İlgili değişiklikler 10.01.2024 tarihinden itibaren 9 ay sonra yürürlüğe girecektir.