Kayıp Kaçak, PSH, Sayaç Okuma, Dağıtım, İletim Bedeli İadesi Yönünde Yargıtay Kararı

Şirketlerden kayıp kaçak bedeli, sayaç okuma bedeli, perakende satış hizmet bedeli (psh), dağıtım bedeli, iletim bedeli tahsil edilmesinin hukuka uygun olmadığı, bu alacakların bilirkişi marifetiyle hesaplanarak iadesine karar verilmesi yönünde Yargıtay Kararı.

T.C. YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ BAŞKANLIĞI

ESAS NO : 2015/282

KARAR NO : 2015/18181

Y A R G I T A Y İ L A M I

İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ :   İSTANBUL 15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

TARİHİ : 10/04/2014

NUMARASI : 2013/340-2014/58

DAVACI : REAL HİPERMARKETLER ZİNCİRİ A.Ş.

VEK.AV.ÖZGE EVCİ ERALP

DAVALI : ……

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili dilekçesinde; davacı şirketin Türkiye’nin farklı illerindeki şubeleri ile hipermarketler zinciri olarak hizmet veren ticari bir şirket olduğunu, bir kısım illerde davalı elektrik şirketinden elektrik hizmeti aldığını, davacıya tahakkuk ettirilen faturalarda davacı ile imzalanan sözleşmede olmamasına rağmen kayıp kaçak bedeli, sayaç okuma bedeli ve diğer bazı isimler altında davacıya haksız borç çıkarılıp bunların tahsil edildiğini, söz konusu bedellerin tahsilinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davacı şirketten haksız ve hukuka aykırı olarak tahsil edilen, şimdilik 3.000 TL “kayıp kaçak bedeli, perakende satış hizmet bedeli, sayaç okuma bedeli, iletim sistemi kullanım bedeli, dağıtım bedeli, enerji fonu, TRT payı” şeklinde veya başka isimler adı altında faturalarda açık ya da gizlenerek tahsil edilen tüm haksız tutarların, faturaların ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan gecikme zammı ile birlikte davacı şirkete iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili cevap dilekçesinde; usul yönünden husumet ve derdestlik itirazında bulunduklarını, esasa ilişkin olarak ise, davacının dosyaya sunduğu faturalardan hiçbirinin davalı şirket tarafından tahsil edilmediğini, bu faturaların mevcudiyeti kabul edilse dahi davacının bunların hiçbirine itiraz etmediğini, davanın zamanaşımına uğradığını, ilgili fatura kalemlerinin gerek adını, gerekse tüketicilere hangi oranda yansıtılacağı hususunu belirleme ve karar verme yetkisinin tamamen EPDK’da olduğunu,kurumun bu konudaki düzenlemeyi Kurul kararları ile yaptığını,gerek Kurum gerekse Kurulun bu düzenleme yetkisini 6446 sayılı Enerji Piyasası Kanunu ve bu kanunun verdiği yetki ile çıkartılan ikincil mevzuattan aldığını, bu çerçevede ilgili faturaların tamamen yasadan kaynaklandığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece; belirtilen kalemlere ilişkin tutarların davalı tarafından Elektrik Piyasası Kanunu, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği, Elektrik Piyasası Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi hakkındaki tebliğ gereğince müşterilere tahakkuk ettirildiği, bu konuda Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun yetkili olduğu, Perakende Satış Lisansı sahibi dağıtım şirketlerinin tarifeleri uygulayıp uygulamama ve kayıp kaçak bedelini tahsil edip etmeme gibi bir insiyatifinin bulunmadığı, kayıp kaçak bedelini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun belirlediği, kurul kararlarının tüm tüzel ve gerçek kişileri bağladığı, dağıtım şirketlerinin kurul kararlarına aykırılık teşkil edecek herhangi bir işlemde bulunamayacakları, Elektrik Piyasası Kanunu’nun 12.maddesine göre kurul kararlarının iptali için yargı yoluna başvurmanın her zaman mümkün olduğu, ancak kurul kararlarının iptali için açılacak davaların Danıştay’da görülebileceğinin açık hükme bağlandığı, davalı tarafından kayıp kaçak bedeli, perakende satış hizmet bedeli vs. ad altında tahsil edilen bedellerin davalıdan tahsili talebi yerinde görülmediğinden davacının isterse Danıştay’da kurul kararlarının iptali için dava açabileceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, hüküm süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazları yerinde değildir.

Elektrik abonelerinden alınmakta olan;Kayıp-kaçak bedelinin; elektrik sisteminde ortaya çıkan teknik ve teknik olmayan kaybın maliyetinin, kayıp-kaçak hedefi oranları ölçüsünde karşılanabilmesi amacıyla belirlenen bir bedel olduğu, 20/02/2001 tarihli 4628 Sayılı Kanunun 1/1., 4/1., 10/05/2006 tarihli 5496 Sayılı Kanunun 6., geçici 9., 14/03/2013 tarihli 6446 Sayılı Kanunun 1/1.,5/4., 17/1., 4., 27., geçici 1., maddeleri ve bu kanunların temel amaçları çerçevesinde çıkarılan yönetmelikler ve kanunun verdiği yetkiye dayanılarak alınan EPDK kurul kararları ve tebliğleri çerçevesinde alınmakta olduğu,

Dağıtım bedelinin; dağıtım sistem kullanım fiyatını kapsamakta olup, dağıtım hizmeti sunabilmek için dağıtım sistemine ilişkin yatırım harcamaları, işletme ve bakım giderleri dikkate alınarak hesaplanan bedel olduğu, 4628 Sayılı Kanunun 13/1-b-4. bendi, 6446 Sayılı Kanunun 17/6-ç bendi, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinin 9., Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında çıkarılan EPDK tebliğleri gereğince alındığı,

İletim bedelinin; elektrik enerjisinin tüketici sayaçlarına kadar ulaştırılmasında, üreticilerle dağıtım sistemi arasında yer alan iletim sisteminin kullanılmasından kaynaklanan maliyetlerin karşılanması için alındığı, 4628 Sayılı Kanunun 13/1-b-2. bendi, 6446 Sayılı Kanunun 17/6-b bendi, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinin 8.maddesi ile EPDK kurul kararları ve tebliğlerine göre tüketicilere yansıtıldığı,

Perakende satış hizmeti bedelinin ise;perakende satış hizmeti maliyetini (söz konusu fâaliyete ilişkin düzenlemeye esas net yatırım harcamasının itfa tutarı, faturalama ve tahsilat giderleri, tanıtım ve pazarlama giderleri, müşteri hizmetlerine ilişkin giderler, perakende satış ve hizmete ilişkin diğer işletme giderleri, düzenleme giderleri payı, fâaliyet giderleri payı, olağan ve olağan dışı giderler payından fâaliyet ile ilgili diğer gelirler payı ve olağan dışı gelirler payının düşülmesi suretiyle bulunan esas net işletme gideri ve amortisman itfa süresi farkı vergi tutarını) yansıtan bedel olduğu, 4628 Sayılı Kanunun 1/1., 13/1-b-5. bendi, 6446 Sayılı Kanunun 17/6-d bendi, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinin 4/36. bendi, 5/e bendi ve 10.maddesine göre alındığı,

Kayıp-kaçak, perakende satış hizmeti, iletim sistemi kullanım, dağıtım ve sayaç okuma bedellerinin, EPDK tarafından çıkarılan kurul kararları ve tebliğleri ile belirlendiği anlaşılmaktadır

Ancak; kayıp-kaçak bedeli hakkında verilen ve Dairece de benimsenen HGK’nun 21/05/2014 günlü ve 2013/7-2454 Esas, 2014/679 Karar sayılı kararında; elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ile kaçak kullanılan elektrik bedellerinin abonelerden tahsili yoluna gitmenin, hukuk devleti ve adalet düşünceleri ile bağdaşmayacağı; öte yandan, nihai tüketici olan abonenin; kayıp-kaçak bedeli gibi dağıtım şirketi tarafından faturalara yansıtılan; dağıtım bedeli, perakende satış hizmeti bedeli ve iletim bedelinin hangi miktarda olduğunu apaçık denetleyebilmesi ve hangi hizmetin karşılığında ne bedel ödediğini bilmesi, eş söyleyişle şeffaflığın; hukuk devletinin vazgeçilmez unsurları olduğu; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca kanunun verdiği genel ve soyut yetkiye dayanarak çıkarılan yönetmelik, kurul kararları ve tebliğlerinin de, Elektrik Piyasası Kanununun temel amaçları ve ilkelerinden olan, şeffaflık ve düşük maliyetli enerji temini unsurlarını taşıdığının kabulünün mümkün olmadığı,

Gerekçeleriyle; kayıp-kaçak bedelinin faturalara yansıtılmasının hukuka uygun olmadığına karar verilmiştir.

Somut olayda ise; mahkemece ilgili bedellerin davalıdan tahsili talebi yerinde görülmediğinden davacının isterse Danıştay’da kurul kararlarının iptali için dava açabileceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.

Ne var ki, yukarıda bahsedilen Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile; elektrik abonelerinden kayıp-kaçak bedeli alınamayacağı içtihadında bulunulmuştur. Dairemiz de, Genel Kurul kararındaki ilkeleri de benimseyerek, kayıp-kaçak bedeli yanında, sayaç okuma, perakende satış hizmeti, iletim sistemi kullanım ve dağıtım bedellerinin de dağıtım şirketleri tarafından elektrik abonelerinden alınamayacağına karar vermiştir.

Hâl böyle olunca; mahkemece, yukarıda açıklanan ilke ve esaslar gözetilerek, davalı kurumun abonesi olan davacıdan kayıp-kaçak bedeli yanında, perakende satış hizmet bedeli, PSH(sayaç okuma) bedeli, iletim bedeli, dağıtım bedellerini de tahsil edemeyeceği gözetilmek suretiyle, davacıdan tahsil edilmemesi gereken toplam bedelin belirlenmesi yönünden yukarıda ifade edilen ilkeler de dikkate alınarak alanında uzman bilirkişi ya da bilirkişi heyetinden Yargıtay ve taraf denetimine elverişli rapor alınması suretiyle hüküm tesis edilmesi gerekirken, anılan ilkeler gözetilmeden aksine düşüncelerle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş,bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK’nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,17.11.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan                                       Üye                                              Üye                       Üye                           Üye

V.R. TUNÇ            Y.MEMİŞ                                    A. CAN                          Dr. M KAYA                      E.ATEŞ

 

 

Avukat Özge EVCİ ERALP

Ocak 2016

Yazar Hakkında